Somber

Counter een sombere bui, doe iets dat incompatible is!

tips tegen somberheid

Michael Eisink

Psycholoog

Laatst bijgewerkt:

19 april 2025

Doe eens leuk!

Somberheid, iedereen heeft er wel eens mee te maken. Gelukkig is het meestal tijdelijk van aard en lost deze klacht zichzelf vaak al snel op. Je hoeft echter niet af te wachten totdat het zo ver is. Je kunt jezelf een handje helpen om je beter te voelen. Uit onderzoek naar de werkzame bestanddelen van therapie tegen somberheid blijkt dat je verschillende zaken kunt doen. Leer hier wat dat is! Grofweg kun je de oplossingen vinden in een aantal gebieden: wij focussen ons hier niet op een ernstig depressieve stoornis, dan volstaan deze tips niet volledig.

 

Bij minder ernstige vormen van somberheid kun je van alles zelf doen. In de moderne psychologie gaan we ervan uit dat klachten altijd bestaan uit een samenspel van biologische, psychologische en sociale componenten (we noemen dat een biopsychosociaal perspectief). Somberheid heeft meestal een lichamelijke component: je mondhoeken hangen naar beneden, je kunt je ene been lastig voor het andere krijgen en je zit verveeld op de bank. Tevens kun je niet goed stoppen met denken, vooral negatieve gedachten nemen de overhand. Van daaruit bezien is het algemene advies: doe zaken die haaks staan op het somber-makende (psychologen noemen dit ook wel ‘depressogene’) samenspel van deze elementen.

 

Na het onderstaande treffende filmpje zullen we per categorie met je meedenken over oplossingen die je kunt inzetten om je minder somber te voelen.

Lichamelijke of biologische tools - actie komt vóór motivatie!

  • Lachen is gezond! Uit wetenschappelijk onderzoek uit 1988 (Strack, Martin en Stepper) blijkt dat wanneer je dezelfde gezichtsspieren activeert die je ook gebruikt wanneer je lacht, je neutrale plaatjes als meer positief beoordeelt. Dit betekent dat je, bij somberheid, letterlijk gebruik kunt maken van je lachspieren om je een klein beetje meer opgewekt te voelen.
  • Bewegen is gezond! Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de effecten van lichamelijke beweging op somberheid, vooral hardlopen blijkt een gunstig effect te hebben. Dit komt doordat er lichaamseigen antidepressieve stoffen (endorfine) wordt aangemaakt waardoor mensen zich aantoonbaar fijner voelen. Hardlopen is soms een te hoge drempel: ook wandelen met een stevige pas, kan verlichting bieden.
  • Doe dingen die je ook doet als je lekker in je vel zit, ook al heb je er geen zin in. Zet een stap, hoe klein ook! In de professionele psychologische praktijk, beginnen we de behandeling van somberheid vaak met gedragsactivatie. We moedigen mensen aan te starten met het aanleggen van een lange lijst (minimaal 50 items) met zaken waar je in goede doen veel plezier (of voldoening) aan beleeft. Vervolgens is het de bedoeling dat je deze weer invoegt in je programma!

Psychologische tools - verander je manier van denken en leer loslaten!

  • Cognitieve herstructurering. Mensen met somberheidsklachten bevinden zich vaak in een negatieve denkwereld. Ook denken is een vorm van gedrag, dat je kunt wijzigen. Klik hier voor meer informatie over en tools voor cognitieve herstructurering.
  • Negatieve focus verleggen: vakantieboeken of andere fotoboeken ter hand nemen om jezelf eens lekker onder te dompelen in positieve herinneringen.
  • Negatieve focus verleggen: positief dagboek bijhouden. Neem elke dag een dagboek ter hand waarin je jezelf dwingt om minstens drie positieve zaken van de afgelopen dag te benoemen. Hoe klein ook! Bijvoorbeeld: ik heb lekker gegeten, ik heb iemand op straat gegroet, ik ben dankbaar voor het dak boven mijn hoofd, et cetera.
  • Negatieve focus verleggen: mindfulness en ontspanningsoefeningen. Je kunt aandacht zien als een soort mentale spier. Hoe vaker je deze oefent, hoe sterker deze wordt. Hier is inmiddels een groot aantal apps voor ontwikkeld die je kunt gebruiken om allerhande oefeningen te doen gericht op loslaten en ontspannen. Denk aan apps als "headspace" en "calm". Een gratis maar bruikbare app die je kunt gebruiken, is de "VGZ mindfulness coach" die je via de appstore kunt vinden.
  • Negatieve focus verleggen: stimulerende spelletjes (op je smartphone of bordspellen). Vooral prikkelrijke en uitdagende spellen, halen je uit je negatieve spiraal. Het principe dat hieraan onderliggend is, is de veronderstelling dat je je aandacht niet op twee zaken tegelijk kan focussen.

Samen sta je sterker - benut je sociale netwerk of bouw dit uit

  • Ook al heb je er niet zoveel zin in, plan wekelijks een aantal sociale activiteiten in. Het maakt niet uit hoe klein de stap is die je zet, maar doe iets. Neem jezelf voor wekelijks iemand te bellen, stuur iemand een bericht. Stel voor een kop koffie te drinken en toon interesse in het wel en wee van de ander. Het doorbreken van een sociaal isolement is cruciaal om je herstel te versnellen en je natuurlijke veerkracht te vergroten.
  • Maak een praatje met iemand in de supermarkt, ook al is het alleen maar over het weer. Groet iemand op straat die je niet kent, koop een daklozenkrant en schenk een kwetsbaar iemand jouw interesse. Mensen voelen zich blij wanneer ze iets kunnen geven, meer nog dan wanneer ze iets krijgen. Maak gebruik van dit principe, het heeft een win-win effect.
  • Overweeg vrijwilligerswerk te doen.
  • Neem deel aan een internetforum gericht op jouw hobby of interesse. Je zult merken dat dit helpt om je minder geisoleerd te voelen, ook al lees je in het begin alleen maar mee. Bijkomend voordeel is dat het je zou kunnen stimuleren die hobby met hernieuwde energie op te pakken.

Na het lezen van dit artikel wil ik je van harte uitnodigen de komende tien minuten stil te staan bij de stappen die jij de komende week gaat zetten. Het maakt niet uit hoe klein die stap is, elk kleine beetje draagt bij aan je herstel. Leg dit consequent vast in je dagboek. Beschrijf wat je hebt gedaan, hoe je jezelf hiertoe hebt gezet en wat het effect is geweest op je stemming (bijvoorbeeld door een cijfer te geven van 0-10 aan je stemming of een emoticon te gebruiken). Als het niet is gelukt, hoef je dit jezelf niet kwalijk te nemen. Je hebt jezelf mentaal in beweging gezet door in ieder geval na te denken over een activiteit! Maak de stap voor de volgende dag iets kleiner en neem jezelf opnieuw voor ‘iets’ te ondernemen. Je geeft jezelf hiermee de kans om weer succeservaringen te gaan ervaren. Daardoor neemt de kans toe dat het de volgende dag nét iets makkelijker is om een volgende stap te gaan zetten.

 

Veel succes en misschien zelfs plezier! Als dit plezier niet direct voelbaar is: weet dat je een stap in de goede richting hebt gezet. Complimenten daarvoor!

Deel dit via


Gerelateerde artikelen

Video

Socratische dialoog bij onbestemd gevoel

Socrates helpt met zijn vroedvrouwenmethode: krijg inzicht in een onbestemd gevoel. Voel je je onbestemd? Leer hoe je tot de kern komt door een zoektocht naar antwoorden te starten. Leer hoe je dit doet met gebruikmaking van de socratische dialoog! Als je wilt, kun je ChatGPT vragen om je hierbij te helpen. We geven je […]

Lees verder

Praktische info

Counter een sombere bui, doe iets dat incompatible is!

Je voelt je de hele week, misschien al wat langer, somber. Nergens zin in, moe, futloos. Je staart wat voor je uit, mijmert en weet niet zo goed hoe je jezelf weer uit deze toestand kunt halen. Leer hier wat je kunt doen om deze negatieve gevoelens te verminderen.

Lees verder

Video

Maak een top 10 van de meest hilarische Youtube filmpjes!

Lachen is gezond… en antidepressief! Stel een lijstje samen van de 10 meest grappige filmpjes die je kunt vinden. Struin Youtube af en vraag eventueel een vriend of vriendin of deze een komische bijdrage voor je heeft. Om alvast op te warmen, vind je hieronder een tiental grappige filmpjes!

Lees verder