aanvaard wat er te voelen valt. Meer over
Eén van de meest belangrijke elementen van ACT is het principe van acceptatie. Wij mensen zijn over het algemeen gebouwd op het vermijden van gevoelens. Voel je angst? We zullen vaak onwillekeurig vluchten of vechten zodat de angst op afstand wordt gezet of wordt overwonnen. Voel je verdriet? Een keer slikken, snel over iets anders beginnen of boos worden om de kwetsbaarheid onder te verhullen. We zijn volledig geconditioneerd om emoties weg te maken uit het bewustzijn.
Op korte termijn levert dat wellicht voordelen op, maar op de lange termijn zorgt deze manier van omgaan met emoties vaak voor allerlei mentale problemen zoals depressie. Wanneer je bijvoorbeeld angst voor afwijzing vermijdt, kan dit betekenen dat je steeds minder leuke activiteiten met anderen doet waardoor je op de lange termijn juist steeds gevoeliger wordt voor allerlei sociale signalen die je zou kunnen gaan zien als teken van afwijzing.
Stop met vechten of vluchten
In deze eerste stap van ACT, leer je te stoppen met vechten tegen je emoties. In plaats daarvan kun je ervoor kiezen ze toe te laten. Dat betekent niet dat je dat nu zo leuk vindt, maar wel dat je stopt met worstelen zodat je je energie anders kunt gaan inzetten.
Sprong in het diepe: toelaten
De bovenstaande duikplank-metafoor maakt dit principe inzichtelijk. Wanneer je je teveel laat leiden door je angsten, keer je je om en loop je van het trapje de duikplank weer af. Als je ervoor kiest je angst te accepteren, besluit je dat je de angst binnenlaat en echt doorvoelt. Je kiest er vervolgens voor tóch een sprong in het diepe te wagen, ook al stribbelt je lichaam tegen.
Touwtrekken met een monster: loslaten
De metafoor van de worsteling met je gevoel, geeft aan hoe we soms enorme hoeveelheden energie verspillen aan iets dat sterker is dan wij zelf. Als je niet loslaat, sleurt het monster waar je tegen vecht je de afgrond in en ben je verder van huis dan als je dit gevecht zou staken. Je kan dit doen door het touw simpelweg los te laten. Dat betekent dat je wel tegen een afgrijzelijk monster staat aan te kijken, doodeng, maar zorgt er tegelijkertijd voor dat je je handen vrij hebt om te doen wat je wilt doen.
In het filmpje hieronder zie je professor Hayes aan het werk met dit principe.
In dit gesprek illustreert Hayes aan zijn gesprekspartner, hoewel zij vervelende gedachten ervaart, dat zij een keuze heeft hoe om te gaan met deze gedachten. Hij legt fraai uit dat ze ervoor kan kiezen de gedachten simpelweg te laten bestaan.
Een voorbeeld van acceptatie van een nare ervaring, zonder deze controle te laten hebben over je leven vind je hieronder.
Met hoogtevrees over een touwbrug op 150 meter hoogte
Een aantal jaren geleden waren wij in Tirol/Oostenrijk op vakantie. Er is daar een hoge touwbrug, de Highline 179, die ongeveer 450 meter lang is en 150 meter boven de grond bungelt. We kwamen eigenlijk voor het kasteel dat hier vlakbij is gelegen. Een aantal ruïnes behorend bij het kasteel, bevindt zich aan de overkant van de touwbrug. Om naar de overkant te komen, bewandel je een metalen raster dat over de gehele lengte is aangebracht over een aantal stalen kabels. De brug beweegt heen en weer op de wind en de beweging van bezoekers. Je kunt door het metalen raster de afgrond inkijken. Voor velen een licht enerverende aanblik, zo zagen wij om ons heen. Zeker als iemand hoogtevrees heeft, kan dit een hele uitdaging genoemd worden. Mijn zoon is zo iemand met hoogtevrees. Hij vond het dan ook doodeng om samen met ons naar de overkant te lopen. Hij was anderzijds ook wel weer heel nieuwsgierig en benieuwd wat daar te zien zou zijn. Hij koos er dan ook voor (hoe dapper!), met enige aanmoediging van zijn ouders vanzelfsprekend, om mee te wandelen naar de overkant.
Hij koos er dus voor om zijn angst te accepteren en met angst en al naar de overkant te wandelen. Als dat geen moed is!
Opdracht
Bedenk iets dat jij licht spannend vindt om te doen. Dat kan van alles zijn! Bijvoorbeeld een grens stellen als iemand voorkruipt of je vinger opsteken in een grote groep terwijl de docent een vraag stelt. Hoe zou het zijn als jij de spanning zou toelaten? Wat zou jij dan doen? Daag jezelf uit en noteer dit in je dagboek. Als je het wel zou willen, maar je durft niet: kies dan een net iets minder spannende optie.